BALIKÇILIK

GENEL OLARAK BALIKÇILIK

Balıkların çeşitli yöntemlerle akarsularda, göllerde ve denizlerde avlanmasına balıkçılık diyoruz. Balıkçılılığın kapsamına ahtapot, karides, istiridye, ıstakoz ve midye avları da girmektedir. Balina gibi büyük memelilerin avları da balıkçılık kapsamında değerlendirilir. Anamur’da balina, istiridye ve midye avları yapılamamaktadır.

Çok eski çağlardan beri denizlere kıyısı olan yerleşim yerlerinde balıkçılık bir meslek dalı olarak yapılagelmiştir.

Balıkçılığı sadece denizlerde veya diğer sularda balık avlama olarak da düşünmemek gerekir. Akarsu, göl ve denizlerde balık çiftliklerinde kültür balıkçılığı yapılması da balıkçılığın önemli bir parçasıdır.

Zevk ve eğlence için yapılan balıkçılık amatör balıkçılık olarak adlandırılır. Amatör balıkçılıkta spor amacı da öne çıkar.

İnsanların yiyecek ihtiyaçlarını karşılamak için balığın yoğun olarak avlanması ve bunun bir gelir temini olarak yapılması da ticari balıkçılıktır.

Kocaçay'da Bir Su Döneği

Anamur’da Kocaçay’da(Dragon) ve Gökçesu çayında amatör balıkçılarca sazan, kefal ve Alabalık avı yapılmakta, Akdeniz’de ise hem amatör hem de profesyonel balık avı Akdeniz’in sunduğu tüm çeşitlerde yapılmaktadır.
 

TATLI SULARDA VE DENİZLERDE SPOR AMAÇLI BALIKÇILIK

(AMATÖR BALIKÇILIK)

Olta ile akarsularda, göllerde ve denizlerde avlanmasına amatör balıkçılık diyoruz. Bazen su altına dalarak zıpkınla balık avlayanları da görürüsünüz.

Serpme denilen küçük ağlarla avlanma da amatör balıkçılık kapsamındadır. Deniz kıyılarında ve Gökçesu’da serpme ile avlananları görmek mümkündür.

Yaygın olta biçimleri arasında sarmalı ve çubuklu (kamışlı) oltalardır. Misina çubuklu oltalardan yapılmadan önce bir mantar ya da tahta parçasına elle sarılırdı. Şu anda halen aynı sistem kullanılmaktadır. İster sarmalı ister çubuklu olta olsun ucuna bağlanan kurşun yardımı ile yemi daha uzağa fırlatmak ve kıyadan biraz açığa atarak balık yakalamak mümkün olmaktadır. Amatör balıkçı oltaları kargı(kamış), bambu, ince çelik borulardan yapılır. Kamışın arka tarafı kalın uca doğru ince olarak şekillendirilir. Misina, çubuğun ucundan sapına kadar aralıklarla tutturulmuş halkaların içinden geçirilir ve sap bölümündeki saplı bir makaraya sarılır. Kamış şeklindeki oltalara rat da denilmektedir.

Botla Avlanan Amatör Balıkçılar

Anamur’da Dragon çayında sazan, yılanbalığı ve alabalık avı oltayla amatör balıkçılarca yapılır. Deniz kıyılarında iskelede deniz balıkları avlayan amatör balıkçılara da bolca rastlanır. Makaralı oltayla avlanmak daha kolaydır. Misinanın dolaşması, düğüm olması gibi sorunlar yaşanmaz. Balık yakalandığı anda boşluk verilmeden makaranın kolu ağır ağır çevrilerek balık kıyıya çekilir. Oltaya balık yakalandığında çekişte zorluk yaşanırsa makaradaki misinaya boşluk verilerek balığa yol verilip, yorulması sağlanır. Balık durduğu anda ise tekrar sarılmak sureti ile kıyıya alınır. Çubuklu oltalarla at-çekçiler de balık avlarlar. Bu tür oltalara yem yerine tüy, ya da plastik sahte yemler takılır. Balık bir tür yanıltma ile avlanır.

Sarmalı oltalarda balık oltaya takıldığında balıkçının seri hareketlerle balığı kıyıya çekmesi gerekir. Amatör balıkçılığın en keyifli anı işte bu andır. Amatör balıkçılıkta sarmalı oltalarla avlanmak hiç de kolay değildir. Zaman zaman misinanın dolaşması, düğüm olması gibi sorunlar yaşanır ama doğrusu buna değer.

Anamur (Dragon) çayında birkaç yıldan beri balık neslinin çoğaltılması amacıyla koruma uygulanmaktadır.

Anamur’da 110 kişiye Amatör balıkçı belgesi verilmiştir. İzinsiz ve yasal olmayan yollarla avlanan birçok amatör balıkçıya da 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanununun ilgili maddeleri gereğince para cezaları uygulanmıştır.

Kocaçay üzerinde Gedikoğlu Alabalık Çiftliğinin Önü

Avlanmanın en önemli noktası, uygun misina kalınlığını ve olta iğnesini seçmektir. Avlanacak balık cinslerine göre, değişik ebat ve biçimlerde iğneler piyasada satılmaktadır. Bilindiği gibi bütün olta iğnelerinin ucunda, balığın oltayı yutmasından sonra çıkmasını engelleyen bir damak ve çıkıntı (çengel) vardır. İğnelerin sapında da genellikle bir misinanın boşalmaması için bağlantı yeri bulunur.

Balıkları avlamak için çok değişik yemler kullanılır. Bunları canlı yemler ve cansız yemler diye ayırmak mümkündür. Yemler ister canlı olsun ister cansız oltanın uç kısmından başlanarak dip kısmına kadar takılır. Çeşitli böcekler, solucanlar, küçük balıklar, çekirge en çok kullanılan canlı yemlerdir. Hamurlar, fırın ekmeği içi, tavuk göğüs eti veya ciğeri, salyangoz ve deniz böcekleri gibi cansız yiyecekler ya da tüyler, sahte yemler, yapay sinekler de kullanılır.

Oltayla balık avlamak ustalık ve tecrübe ister. Avlanacak balığın nerde olduğunu iyi bilmek gerekir. Suyun yüzeyinde ya da dibinde mi olduğunu iyi bilmek gerekir. Çünkü oltanızı dip veya yüzey oltası mı olarak hazırlayacağınız avlanacak balığa göre değişir. Oltayı balığın yem aradığı yere atmak ve indirmek gerekir. Alabalık dışındaki bütün tatlı su balıklarını avlamak için olta dibe bırakılır. Alabalık, tatlı su kefali avlayabilmek için sinek oltalarını tercih etmek gerekir. Eğer yüzey ve dibe inmeyen bir avlama yapılacak ise oltanın belirli uzaklığına oltanın dibe inmesini önleyecek mantar veya şamandıra bağlamak gerekir.

Amatör deniz balıkçılığında da tatlı su balıkçılığın kullandığınız olta takımlarını ve kamışları kullanabilirsiniz. Ama kargı ve misinaların daha sağlam olması gerekir. Oltanın dibe ve derinlere inmesi için daha büyük kurşunlar kullanılmalıdır. İri balıklar için iri oltaların kullanılması gerekir. Dipte ya da dibe yakın derinliklerde yaşayan mercan, istavrit, hanos, kaya balıklarını avlamak için yem olarak karides, sibya eti (mürekkep balığı), midye içi, salyangoz ve solucan tercih edilir. Tavukgöğsü ve ciğerler de kullanılabilinir. Uskumru ve lüfer ise, hareket halindeki tekneden kaşıkla, tüy bağlanmış oltalarla ya da doğal yemle tutulur.

Deniz balıkçılığında köstekli olta da çok kullanılan olta tiplerinden biridir. Bu oltanın adı bağlanan kösteklerden gelir. Kösteklere kısa misinalar, misinaların ucuna da iğneler bağlanır. Bu tür oltalarla balık avlamada canlı yemler kullanılmalıdır. Avlanırken oltanın gerilmiş şekilde tutulması gerekir. Balık vurduğu anda silkeleme yapılarak oltanın balık tarafından yutulması sağlanarak avlanma yapılır. Balığın mutlaka hızlı bir şekilde çekilerek yakalanması gerekir.

Deniz amatör avcılığında çapari ile de avlanma yapılır. Çaparilerde canlı yem kullanılmaz, martı, hindi, kaz ve tavuk tüyü gibi yapay yemler aralara parlayıcı simler de katılarak kullanılır. Misinanın dolaşmasını önlemek için fırdöndü bağlamak ta gerekir. Akdeniz’in azman istavritini ve kolyozu avlamak için Anamurlu amatör balıkçılar bu çaparileri kullanırlar. Çapari 5 ve daha fazla oltalı misina anlamına gelir.

TEKNELER İLE PROFESYONEL AVLANMA

Deniz balıklarının bazıları su yüzeyinde bazıları da diplerde yaşarlar. Deniz yüzeyine yakın yaşayanlara yüzey balığı, derinlerde yaşayanlara da dip balığı denir. Sardalye, kupez, kefal yüzey balıklarıdır. Mezgit, azman istavrit, kolyos, mercan, barbun ve diğer Akdeniz’deki tüm yassı balıklar dip balığıdır.

Ticari ve geçimini temin etme amacı ile yapılan balıkçılığın temelinde ağla ve baragadi denilen(sepet olta) çok iğneli oltalarla avlanma vardır. Avlanma sırasında balığın özelliği ve yaşadığı derinlik göz önünde bulundurulur.

Yaygın olarak kullanılan avlanma usullerinin başında trol ağı akla gelir. Trol teknelerinin adı attıkları ağdan gelmektedir. Bir hafta, on-onbeş gün süreli olarak trol avcılığı yapılabilir. Bölgemizde Karadeniz’den gelen teknelerin bilinçsizce fazla kazanç uğruna açık sular yerine kıyı avcılığında da trol teknelerini ve ağlarını kullanmaları bölge balıkçılığına zarar vermektedir. Ayrıca izinsiz ve usule aykırı avlanan kaçak balıkçılar da bu zarar vermeye katılmaktadırlar.

Kocaçay’da Balıkçı Barınakları

Trol ağlarını, külah şapka biçiminde büyük, büzülen bir torbaya benzetebiliriz. Trol ağının ağzı 30 metre kadardır. Trol atılırken ağzını açık tutmak için her iki yanına tahta levhalar konularak atılır. Bunlara kapı denir. Bu kapılar kablo veya halatlarla trol teknesine bağlanır. Deniz dibinin engebeli ve kayalık olmadığı, kumsal ve çakıllı olduğu yerlerde dip balıkları için dip trolü atılır. Tekneden denize bırakılan trol ağı, teknenin hareket ettirilmesi ile sürüklenerek ağın deniz dibini taraması sağlanılır. Böylece dipteki balıklar toplanır. Ama bütün deniz dibi de bir yerde tahrip edilmiş, yuvalar bozulmuş olur.

Ağı sürükleyen trol bir-iki saat balık ağını çeker. Ağ vinç yardımı ile çekilerek avlanan tüm balıklar tekneye alınır ve cinslerine göre ayrılarak kasalanır. Trolün ambarlarında kar veya buzla kaplanarak trolün geri dönüşüne kadar taze bir şekilde saklanır.

Akdeniz’in diplerinde yaşayan balıkları avlamak için yerli dilde barakadi (parakete) denilen ve geniş kargı sepetlere dolandırılmış bulunan yüzlerce iğnesi bulunan kalın misinalar kullanılır. Oltalara yemler (genellikle de gümüş balıkları yem olarak kullanılır) takılır. Daha sonra bu yemli oltalar birer birer açılarak deniz dibine indirilir. Yerini belirlemek için de şamandıra uçlarına misina bağlanır. Oltaların bir kısmı deniz dibinde iken bir kısmı da yüzeyde kalır. Dip ve yüzey balıkları barakadiye yakalanır. Daha sonra balıklar alınır, yeniden yemlenip geri bırakılır. Bu şekilde bir gün süre ile barakadi avına devam edilir.

Yüzey balıklarının avlanmasında gırgır tekneleri kullanılır. Gırgırla avlanmada, balık sürüleri, suya dik indirilen ağlarla çevrilir. Daha sonra ağın alt bölümü, halatları çekilerek torba gibi büzdürülür. Bir vinç yardımıyla gırgır teknesine çekilen ağın içindeki balıklar büyük kepçelerle ya da suyla birlikte pompalama yapılarak tekneye alınır.

Palamut, lüfer, uskumru, istavrit ve diğer Akdeniz balıklarının yakalanmasında düz ağlar kullanılır. Balık ağlarına çarpan balıkların solungaçlarına ağlar takıldığı için balık kaçamaz, yakalanmış olur. Tekneye çekilen ağlardaki balıklar alınarak ağ temizlenir.

Lüfer, çıplak ve palamut gibi balıklar suda parıldayan herhangi bir şeyi yem sanarak ona saldırır. Bu tür avların yakalanması için ucunda üç cengeli bulunan kaşık oltalar ya da döner olta (kaşık) denilen oltalar kullanılır. Ayrıca bu tür balıklar tekne arkasından çekilen ve geriye bırakılan tüylü oltalar yardımı ile de avlanır.
Balıkçıların yakaladığı balıklar çeşitli biçimlerde değerlendirilir. Avlanmış olan balıklar ya bölgede bulunan turistik lokantalarda veya balık satış dükkânları arcılığı ile halka satılarak yerli tüketimde değerlendirilir. Balığın çok çıktığı dönemlerde Alanya, Antalya gibi yerlerdeki haller ve balık lokantalarına da satılarak gelir elde edilir.

ANAMUR’DA BALIK ÜRETİMİ

Sofralarda tüketilmek üzere Anamur’un dragon çayı üzerinde yer alan birçok Alabalık üretme çiftliği kurulmuştur. Dragon kenarındaki bu çiftliklerde üretilen alabalıklar Kocaçay’ın suyunun çok soğuk olmasından dolayı çok lezzetlidir. Bu üretim yerlerine piknik amaçlı gittiğinizde taze balıkları çok uygun fiyatlardan tutturarak, temizlettirebilir, kendiniz pişirebilir veya oradaki tesis işletmecilerine pişirttirerek tadabilirsiniz.

Kocaçay (Dragon)

Alabalık üretiminde, genişliği üç metre uzunluğu 7–8 metre olan uzun havuzlar kullanılmaktadır. Sular Kocaçay’dan alınıp borularla havuzlara akıtılmaktadır. Su sürekli devir daim etmekte balıkların yemle beslenmesi ve gerekli oksijeni sağlayabilmek için çaydan alınan su yine çaya bırakılmaktadır. Ayrıca Kocaçay’ın çıkış noktası olan Sugözü köyünde, Pınarlarda alabalık üretim havuzları bulunmaktadır. Sevgi piknikte ise değişik bir sistem uygulanmaktadır.

Kocaçay’daki Sevgi Piknik Alanı

Çaydan su alınmakla birlikte kurulmuş olan çark(dönence) ile dönenceye bağlanan su tenekeleri çaya girerken dolmakta, yukarı çıkıp aşağıya inerken su dökülüp kanal yardımı ile havuzlara gelmektedir. Dönencenin çevrilmesi için herhangi bir enerji kaynağı kullanılmamakta, su gücünden yararlanılmaktadır.

Kocaçay’daki Sevgi Piknik Alanı Balık Havuzlarına Su Alma Düzeneği

Eğe denizinde balık çiftliklerinin denizi kirletmesi sonucunda kıyı balıkçılığı yapılabilecek alan olarak Akdeniz kıyılarının siyasetçilerce belirlenmiş olması denizin kirleneceği gerekçesi ile büyük tepkilere neden olmuş ve Anamur, Bozyazı Aydıncık halkı tarafından bu düşünce protesto edilmiştir. Hatta bu konuda Anamur’da miting düzenlenmiştir.

Aşırı avlanma ve bilinçsizce kanun dışı yollarla avlanma bölgede balıkçılığa zarar veren unsurların başında gelmektedir. Gerek denizde gerekse çaylarda insanımızın daha bilinçli avlanması gerekmektedir. Zaten balık neslinin artırılması amacı ile bazı yıllar avlanma yasağı konulmakta, denizlerimizde de ilan edilen zamanlar dışında kayık, trol avlanması yasaklanmaktadır.

Bozyazı ilçesi balıkçı barınağında Akdeniz kıyı şeridinin kontrolü amacı ile sahil güvenlik birimi de oluşturulmuş olup, kanunsuz avlanmalara da müsaade edilmemektedir.

Anamurlu balıkçı tekneleri Anamur Kocaçay’ın ağzına kendi imkânları ile kurdukları yerlerde teknelerini barındırmaktadırlar. Bir kısmı ise Bozyazı balıkçı barınağına teknesini bağlamaktadır. 23 Balıkçı teknesine geçmiş yıllarda vize işlemi uygulanmıştır.

ANAMUR'DA AVLANAN BAZI BALIK TÜRLERİ

 

Mercan-Kolyos	Çipura	Alabalık	Karides (Çimçim)
Kalamar	Barbun	Kaya Lagosu	Mırmır

 

Başa Dön

Yazdır