|
|
DOKUMA ve
EL SANATLARI
EL
SANATLARI
1-Dokumalar:
Anamur’da el sanatlarından
bahsedildiğinde en başta gelenin
dokumalar olduğun bilmekteyiz.
Dokumalarla ilgili diğer sayfalarımızda
ayrıntılı bilgilere yer verilmiştir.
Günümüzde bazı köy ve şehir halkı
göçebeliği yâda göçerliği bırakıp
yerleşik hayata geçmiş olmasına rağmen
geleneksel el sanatlarımız içinde büyük
ağırlığı olan dokumacılığı hala
sürdürmektedir.
2-Oyalar:
Bilindiği gibi oya; iplik,
boncuk, pul gibi çeşitli gereçlerle tığ,
mil iğne, mekik ve şiş kullanarak
çeşitli tekniklerle yapılan el sanatları
ürünleridir.
Oyalar isimlerini çevrede bulunan bitki,
tohum, meyve, canlı ve cansız varlıklar,
figürlerden alırlar. Anamur^da önemli
bir el sanatı olarak yaygınlaşan tür
iğne ve boncuk oyacılığıdır. Bunlar
yapılış ve modellerine göre çeşitli
isimler alırlar. Portakal oya, dut,
horozibiği, biber, yıldız, karanfil,
gül, pıtrak, menekşe, kiraz, çilek gibi
isimler alırlar.
Yapılan oyalar süs için ya da çeyiz ve
hediye olarak yapılmaktadır. Oya
yapımını para karşılığı olarak
yapanların sayısı da artmıştır. Tığ
oyaları da yaygındır.
3- Tülbentte
Boncuk Örücülüğü: Boncuklar
ve kullanılacak olan ve ipler ve tülbent
ilçe pazarından ve dükkânlardan
sağlanmaktadır. İpler naylondur. Alınan
ipler kelefe haline getirilerek
çekmesini önlemek için ilaçlı su ile
kaynatılmaktadır.
Cam ve pamuk hammaddeleridir. Firkete,
tığ ve şiş ile olmak üzere 3 çeşit
boncuk örücülüğü vardır. Bu el sanatı
çeyiz ve kendi kullanmak için
yapılmaktadır.
Boncuklar örme şekillerine göre
isimlendirilir:
a) Delidut burcu,
b)Domates,
c) Süpürge,
d) Papatya,
e) Sarhoş Bacağı,
f) Yıldız,
g) Akıllı Dut Burcu,
h) Yemiş Yaprağı,
i) Dut Yaprağı,
j) Darı Sümeği,
k) Karpuz Dilimi,
l) Tesbih
Boncuk örenler ördükleri boncuklara
genelde doğadan isimler vermişlerdir.
Boncukta kullanılan renkler: Mavi,
kırmızı, yeşil, san, siyah, lacivert
olmakla birlikte diğer renklerde
kullanılmaktadır.
Sipariş olarak verildiği takdirde para
kazanmak amacı ile de yapıldığı gibi
genellikle ihtiyaç ve çeyizlik için genç
kızlar, hediye amaçlı olarak da daha
yaşlılar tarafından yapılmaktadır. El
sanatının yayılış biçimi atadan kıza ve
toruna aktarılma şeklinde
gerçekleşmektedir.
4-Dantel:
Dantel ipleri örücüler tarafından
hazır olarak temin edilmektedir. Çeşitli
fabrikalar tarafından üretilmiş olan ve
inceden kalına doğru numaralanmış olan
pamuklu ipler pazarda, çarşıda yumak ve
çile şeklinde satılmaktadır. Dantel için
kullanılacak iplerin genellikle pamuk
olması ve sağlam olmasına dikkat edilir.
İçerisinde sağlamlık için bir miktar
sentetikte karışık olmalıdır. Ucu eğik
15–20 cm. uzunluğundaki tığ denen madenî
millerle örülmektedir. Kadınlar
genellikle evlerinde boş zamanlarında,
piknikte, gezmede ve misafirlikte
örmektedirler. Danteller çeşitli
şekillerde isimlendirilmektedir;
 a)
Karanfil,
b) Dilfir otu,
c) Örümcek,
d) Kesme dişi,
e) Cibili tavuk.
Danteller genellikle kız çeyizi olarak
örülmektedir. Bu dantellerden masa
örtüsü, sal, sehpa örtüsü, lizöz,
televizyon örtüsü, yatak takımı, perde,
çaydanlık örtüsü, mutfak takımı gibi
yerler için yapılmakta, elbise, iç
çamaşırı, yastık gibi eşyaların
süslemelerinde kullanılmaktadır.
Sipariş üzerine para kazanmak amacıyla
da yapılmaktadır.
Genç yaştaki kızlar ananeleri, komşuları
ve çevrelerinden öğrenmektedirler.
Bu el sanatını kadınlar ve genç kızlar
yapmaktadır.
5-Yün El Örgücülüğü: El sanatının
malzemesi olan yün; çarşıdaki yüncülerde
çile olarak satılmaktadır. Ayrıca kendi
yetiştirdikleri hayvanlarının (koyun,
keçi) yünlerini yıkayıp temizledikten
sonra ve boyayıp, eğirtmeç (Kirmen)
denilen araçla ellerinde eğirerek ip
haline getirmek suretiyle elde
etmektedirler.
El sanatı için kullanılan şişler hazır
olarak çarşılardan alınmakta, ipin
kalınlık incelik, örülecek eşyanın
cinsine göre çeşitli kalınlıkta olup
numaralı olarak satılmaktadır. 1, 2, 3,
4, 5, 6 numaralan bulunmakta, örgü iki
şiş kullanılmak suretiyle yapılmaktadır.
Bu el sanatının kadınlar ve genç kızlar
kendileri, eşleri ve çocukları için
yapmaktadır.
Giyim eşyalarında erkek ve bayan
kazakları, ceketleri, yelekler,
elbiseler, şallar, atkılar, çocuk
pantolonları, örtüler, tutacaklar,
ezinecekler, bereler, çoraplar,
patikler, mutfak örtüleri yapılmaktadır.
Örgülerde kullanılan desenlere isimler
verilmiştir. Bunlar; Badem, Sepet, Düz,
Nohut, Pirinç, Buğday Başağı gibi
isimlerdir.
Genellikle boş zamanlarda gezmelerde,
misafirlikte örülmektedir.
Sipariş üzerine para karşılığı
başkalarına da örmektedirler.
Genellikle kendi giyim eşyalarını
tamamlamak için örülmektedir.
Yün renkleri genellikle kırmızı, yeşil,
mavi, turuncu ve diğer renklerde
kullanılır. Renk ve desen seçimi
örülecek eşyaya ve zevklere göre
değişir.
6-Ağaç İşleri:
Anamur’da ağaç işleri ile uğraşan
birçok kişi vardır. Merkezde ve köylerde
ağaç işleri yapılmaktadır. Ağaçtan
yapılan eşyalar: Kaşık, oklava, kirkit,
ağızlık, ıstar tarağı, gözer, kalbur ve
bastondur. İvrindi İlçesi Korucu
Beldesinde yapılan ağaç kaşıklar
boyanarak süs eşyası olarak da
değerlendirilmektedir. Ayrıca keser,
balta, çekiç sapları ile sehpa yapımı
konusunda da el sanatlarını devam
ettirenler mevcuttur. Çok eskilerde
çocuk beşikleri, senit yapımı, sini
altları yapımı da yaygındı. Ayrıca
ağaçtan çocuk oyuncakları yapımında
Ahmet GIR önemli isimlerdendir.
Günümüzde ağaç işleri yapımı konusunda
kaşık yapımcılığı dalında usta olarak
yaşayanlar arasında Ahmet KAYABAŞI
önemli isimlerdendir. Yaptığı kaşıkları
da kuş, kurt, yılan figürlerinin yanı
sıra kendi sapında halkalı kaşıkları da
çok meşhurdur.
6-Yorgan Yapımı: Yorgan Yapımı çok uzun
yıllar öncesine dayanan sanat
dallarından birisidir. Günümüzdeki
teknolojik gelişmeler sonunda hazır
olarak yorgan, çeyiz yastık, divan
örtüsü ve yatak odası takımlarının
satılıyor olması yorgancılık sektörüne
ağır bir darbe indirmiştir. Böyle
olmasına rağmen, geleneksel olarak yün
yatak, döşek ve çeyizlikler evlenecek
kızların çeyizleri arasında mutlaka yer
alır. Bundan dolayı sektör halen
yorgancılık halen hayatiyetini devam
ettirmektedir. On beş civarında yorgancı
halen yorgan, yastık ve döşek dikmeye
devam etmektedir.
Yorganlar ihtiyaca ve özelliğine göre
çeşitlendirilerek yapılmaktadır. Bunlar
günlük kullanılanlar ve fantezi(işli)
yorganlar olarak ayrılır.
|
Başa
Dön 
