FOLKLOR

SOSYAL ve KÜLTÜREL HAYAT

Anamur, nüfusun yoğun olduğu Mersin’e 230, Antalya’ya 280 km. Karaman’a 240 mesafede ve bu şehirlerin tam orta yerinde Toros Dağlarının Akdeniz’le kucaklaştığı güneyin en uç noktasında yer almaktadır. İlçenin Güney yönü Akdeniz’dir.
 

Kıbrıs’ın (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin) Girne Şehri 42 mildir. Anamur İlçesinin bu şehir merkezlerine uzaklığı ve ulaşım imkânlarının çok kısıtlı oluşu, Anamur’a dışa kapalı bir bölge olma özelliğini kazandırmıştır. Bu özellikten dolayı da hep kendi yağı ile kavrulmak ve kendi şarları içinde kültürel oluşumları yaşamak ve geliştirmek zorunda kalmıştır.
 

Bütün bu olumsuz şartlara rağmen ilçe halkı çağın gerektirdiği teknolojik gelişmelere, sosyal ve kültürel etkinliklere katılmakta hiçbir zaman da zorluk çekmemiştir.
 

İlçe halkı örf ve adetlere, geleneklere-göreneklere saygılı, misafirperver, hürmetkâr ve yabancıya özellikle değer veren, sevecen, çalışkan, şahsiyetli ailelerden meydana gelmiştir.
 

İlçede evler çok eskilerde toprak damlı evlerde yaşarken, dağ köylerine kadar betonarme konut yapımına önem vermiş ve şehirleşme bir bütün olarak devam etmektedir. Eski Anamur evlerinin, özellikle zengin, ağa, bey evlerinin daha ihtişamlı ve daha keyfe düşkün bir tarzda özel süslemelerle inşa edildiği gözlerden kaçmaz. Ağa ve beyin namına yakışır genişlikte olması dikkat çeker. Son 15–20 yıl içinde konutlar büyük gelişme göstermiş, çok katlı apartmanlar yapılmıştır.

Özellikle sahil boyunca çok katlı yazlık evler, tatil siteleri yapılmıştır. Modern yapıların yanında Kültür Bakanlığınca mimari özellikleri yansıtması ve geleneksel Türk Evini canlı tutması bakımından Anamur’da birçok tarihi ev koruma altına alınmıştır. Ancak birçoğu da modern zamanların hışmına uğrayarak ya kendiliğinden veya yerine çok katlı apartmanlar dikmek için tahrip olmuştur. Geçmişin toprak damlı ve kargir evleri artık yapılmamaktadır. Yalnız yayla kesimine yapılan evlerin bir kısmı sayvant olarak yapılmaya devam ederken Kaş, Abanoz yaylarında para ve ihtişamın gücü evlerin yapımına yansıtılmıştır. Şehirde olmayan modern tarzda ve çok katlı villalar yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir.
 

Yaz mevsiminde tatilcilerin gelmesi ile birlikte yaklaşık 50.000 olan ilçe nüfusu 90.000’e kadar yükselir. Oteller, motel ve pansiyonların yanı sıra, tatil sitesi inşaatlarında son yıllarda kooperatiflerin ve birçok yerli müteahhidin de katılımı ile konut üretiminde yüzde yüze varan bir artış olmuştur. Ancak sahildeki sitelerin kış mevsimi boyunca birçoğu boş kalır. Yaza kadar canlanmayı bekler.
 

Yaz aylan sıcak ve yağışsız geçtiği için ilçe halkının büyük bir bölümü Toros Dağlarının yüksek tepelerinde bulunan Taşeli yaylalarına çıkar. Yörük köyleri ise ta bahar ayı başlarından itibaren yaylara doğru akın eder. Nisan ayı geldi mi ilçeden yaylalara göç başlar. Bu yaylalardan bazıları Kaş, Abanoz, Kozağaç, Halkalı, Türke, Adamdaş, Evcialanı, Akpınar, Gaysan, Özlügöl, Elbalak, Barcın Yaylalarıdır. Bunun dışında daha birçok küçük küçük yayla yerleşim yerleri vardır. Abanoz modern yapıları ve alışveriş merkezleri ile şehirli yaylası haline gelmiştir. Yaylada ormanlar arasına, soğuk subaşlarına yürüyüş ve piknikler için gidilir. Yayla ızgaralarının üzerine içilen buz gibi pınar suları iştahınızı açar. Kebaplardan ızgaralardan yeniden yeme ihtiyacı hissedersiniz.
 

Anamur’a yakın olan ve ilçenin etrafında bir hilal gibi dizilen köyler ile ilçe arasında sosyal hayat yönünden fazla bir fark yoktur. Köy ve kent kültürü göçerler haricinde aynı duruma gelmiştir. Köy yaşantısı belki biraz daha hayvan beslemeye, tarıma biraz daha yakındır. İlçe merkezi ile köyler arasında ulaşım vardır. Yolların hemen hemen hepsi asfaltlanmıştır. Yayla yollarının birçoğu da asfalt yapılmıştır.
 

Kışın köylerde beslenen arı kovanları yayalarda çiçeklerin açması ile birlikte yaylalara taşınır. Anamur’un yayla balları şifalıdır. Sahilde kalan arılar ise yine çok şifalı olan püren veya acı bal denen bir bal yapar ki şeker hastaları bile bu balı zevkle tüketirler.
 

İlçe halkı genelde bu köylerden gelip yerleşen ailelerden, memur olarak gelip Anamur’u beğenen ailelerden ve komşu ilçeler Gülnar ve Ermenek’ten şehrimize yerleşenlerden meydana gelmiştir. İlçe nüfusunun genelinin maddî refah seviyesi yüksektir. Hayat şartlarının ucuz oluşu, özellikle kurulan semt pazarlarının ucuzluğu ve her şeyin çok tazesinin bulunuşu ve Anamur’un çok ılıman bir iklime sahip olması, ilçeye memur olarak gelen birçok aileyi cezbetmiş ve bu kişiler ilçeden konut alarak yerleşmişlerdir. Bu ailelerin birçoğu ilçe halkı ile kaynaşmış ve uyum sağlamıştır.
 

Köylerden şehre, şehirden köye göçler geçinme şartlarına göre ve akrabalık ilişkilerinden dolayı devam etmektedir. Bayram ziyaretleri, tatil ve milli ve manevi günlerde ziyaretler ve bayram öncelerinde arife günlerinde mezarlık ziyaretleri yerli aileleri köylerinden koparmamıştır. Gündüzleri ilçe merkezinde bir hareketlilik ve canlılık görülmesi bu ilişkiden kaynaklanır.
 

Yaz mevsiminde sahil kesiminin yabancı misafirlerle(İç turizm) canlanması ile Anamur’da alış veriş hayatı daha canlıdır. Bu canlılıkla birlikte fiyatlarda bir pahalanma görülse de bu hiçbir zaman makul ölçüleri geçmeyen bir artıştır. Tabi burada ürünlerin yaz gelince köy ve yaylardan gelmesi ile taşıma maliyetlerindeki artışın da göz önünde bulundurulması gerekir. Haftada üç kez kurulan pazarlarda yerli halk, gezmeye gelenler ve köyler hem satış yaparak ürünlerini değerlendirirler hem de ihtiyacı olan ürünleri şehirden temin ederler. İlçe köylerindeki üreticilerin meyve, sebze ve ürünlerini satabildikleri Pazarlar Cumartesi, Salı ve Perşembe günleri kurulur. Bu pazarlarda ne ararsanız vardır. Kurumuş sebze ve meyvelerin yanı sıra, taze günlük sebze ve meyveler ile her türlü zücaciye, giyim, yer döşemeliği ve en güzel yaylalardan, Torosların zirvelerinden toplanan kekik, ardıç, adaçayı ve kekik de bu pazarlarda türül türül tüter.
 

Başka il ve ilçe pazarlarında olmayan en önemli özelliği ise ürünlerin en iyisini satıcıların tezgâhlarından elinizle kendinizin seçebilmesidir. Fasulyenin bile elle seçilebildiği bir başka Pazar var mıdır bilmiyorum. Üstelik bu meyve ve sebzeler ya bir gün önce veya o sabah toplanarak pazara getirilmiştir. Pazarda Anamur insanının çoluğu-çocuğu kadını-erkeği, genci-yaşlısı pazar tezgâhlarının başında satış yapar.
 

Bizim düğünlerimizde bir başka olur. Modern çalgıların yanı sıra; kabak kemani ya da keman, davul ve klarnetten oluşan müzik aletlerimizle çalınan yöre halk oyunları türküleri Anamur düğünlerine ayrı bir hava ve renk katar. Hep birlikte oynanan ham çökelek oyunu düğünlere ayrı bir renk ve eğlence katar.